Uczeń zdolny to taki, który w podobnych warunkach przewyższa innych uczniów w wykonywaniu tych samych działań; osiągnięcia ucznia zdolnego w nauce i w innych dziedzinach są najczęściej wysokie, oryginalne i twórcze legitymuje się on prawie zawsze wysokim lub bardzo wysokim poziomem zdolności ogólnych i specjalnych.

Cele ogĂłlne

1. Rozwijanie zainteresowań i zdolności.
2. Popularyzacja wiedzy i umiejętności biologicznych i geograficznych wśród uczniów.
3. Rozwijanie i rozszerzanie wiadomości.
4. Doskonalenie umiejętności posługiwania się biologią i geografią w praktyce.
5. Przygotowanie do korzystania z nowych technologii informacji.
6. Kształtowanie samodzielnego twórczego myślenia.
7. Kształtowanie postaw wobec otaczającego środowiska.
8. Kształtowanie umiejętności pracy z materiałami źródłowymi – poprawnego ich rozumienia i interpretacji.
9. Osiągnięć także uzasadnienia tej oceny dokonywanymi wyborami wartości.
10. Doskonalenie umiejętności wypowiedzi pisemnej osiągnięć ustnej.
11. Zachęcanie do syntetyzowania wiadomości pochodzących osiągnięć różnych dyscyplin naukowych, przydatnych w poznawaniu historii.
12. Doskonalenie umiejętności docierania do różnych źródeł informacji historycznej oraz wykorzystywania mediów jako źródeł informacji.
13. Doskonalenie umiejętności poszukiwania, porządkowania, wykorzystywania osiągnięć przechowywania różnych rodzajów informacji.
14. Uczenie rzetelności badawczej,
15. Zachęcanie do zrozumienia przydatności wiedzy historycznej we własnym życiu.

Procedury osiągnięć celów:

1. Wyłonienie uczniów uzdolnionych zmotywować ich do pracy z materiałem rozszerzonym.
2. Praca z wykorzystaniem encyklopedii, słowników czasopism popularnonaukowych. praca ze źródłami historycznymi, Internetu itp.
3. Stosowanie biologii i geografii w Ĺźyciu codziennym.
4. Stała przynosząca wymierne efekty praca w zespołach.
-dyskusja i poszukiwanie drogi do rozwiązywania problemów, stawianie hipotez i wybór, wnioskowanie.
-prezentacja swojego punktu widzenia.
5. Pobudzanie aktywności umysłowej uczniów rozwijanie logicznego myślenia poprzez zabawy strategiczne, łamigłówki.
6. Rozwijanie zadań z konkursów biologicznych i geograficznych.
7. Zachęcanie uczniów do udziału w konkursach biologicznych i geograficznych.

Cechy osobowe wskazujące na ponadprzeciętne możliwości ucznia:

Uczniowie zdolni:
1. proponują oryginalne, praktyczne i teoretyczne rozwiązania różnych problemów;
2. wysuwają krytyczne uwagi i spostrzeżenia w przypadku własnych błędów;
3. aktywnie włączają się do dyskusji prezentując własne poglądy;
4. kontynuują pracę mimo trudności;
5. trafnie dostrzegają zależności przyczynowo-skutkowe;
6. mają twórczą wyobraźnię oraz łatwość skupiania uwagi;
7. posiadają swoistą umiejętność uczenia się i łatwość zapamiętywania;
8. są dociekliwi, rozważni, ambitni;
Ponadto uczeń uzdolniony charakteryzuje się:
• wysoką inteligencją;
• wysoką twórczością i wysokim zaangażowaniem się w realizację podejmowanych działań;
• łatwiej przezwycięża trudności;
• poważnie traktuje proces uczenia się;
• robi stałe postępy i jest efektywny w tym procesie;

Warunki decydujące o zdolnościach ucznia

Na funkcjonowanie uczniów zdolnych podstawowy wpływ mają warunki:
1. indywidualno - psychologiczne:
• inteligencja
• wyobraźnia i fantazja
• dyspozycje motywacyjne
• typ układu nerwowego
2. społeczno - środowiskowe:
• warunki rodzinne i szkolne,
• szeroko rozumiane środowisko,
• grupy rówieśnicze itd.
3. społeczno – oświatowe:
• sytuacja społeczna ucznia w szkole;
• poziom wiedzy i umiejętności merytorycznych pedagogicznych nauczycieli;
• właściwa postawa nauczyciela;
4. materialno – techniczne:
• właściwa baza dydaktyczna szkoły;

Jednak głównym warunkiem rozwoju zdolności jest dobry instruktaż nauczyciela i odpowiednie formy nauczania np.
• wskazywanie dziecku najlepszych wzorów działania;
• wprowadzanie dziecka w najbardziej skuteczne sposoby ćwiczenia;
• zachęcanie do systematycznej pracy;
• wzmacnianie i utrwalanie motywacji podtrzymującej napięcie wysiłków;

Identyfikacja uczniĂłw zdolnych

W procesie identyfikacji uczniów zdolnych należy przewidzieć trzy zasadnicze sytuacje:
• pierwsza sytuacja dotyczyć będzie wszystkich tych uczniów zdolnych, którzy od razu sami się identyfikują ( ujawniają ) głównie swoim zachowaniem, inteligencją, wiedzą itp. Trzeba tę identyfikację wstępnie akceptować, ale prowadzić przez dłuższy czas obserwację i badania nad nimi, aby potwierdzić uzdolnienia a raczej określić, jakiego rzeczywiście są one rodzaju, aby właściwie stymulować ich rozwój.

• druga sytuacja związana będzie z tymi uczniami, co do których przypuszczamy, że są uzdolnieni, ale mamy wątpliwości i nie wiemy jakiego rodzaju są to uzdolnienia. Przypuszczenia nasze musimy potwierdzić lub odrzucić. Jest to grupa najliczniejsza, którą dopiero mamy zidentyfikować.

• trzecia sytuacja - to pozostali uczniowie wśród których trzeba odkryć, odnaleźć uzdolnionych i rozwinąć tak, aby ich zdolności, czasami bardzo specyficzne zaczęły się ujawniać.

zasady nauczania stosowane przez nauczyciela

1. zasada ciągłości w nauczaniu (wykorzystanie zbioru doświadczeń nauczycieli)
2. zasada giętkości (zmiana kolejności realizacji treści programowych)
3. zasada wychodzenia naprzeciw potrzebom i zainteresowaniom
4. zasada zróżnicowanego nagromadzania alternatywnych sposobów osiągania celów wymaganych programem
5. zasada integracji wszystkich zdolności ucznia (wiedzy, zaangażowania, inteligencji, intuicji)
6. zasada otwartości (eliminująca przeszkody ograniczające działalność poznawczą)
7. zasada niezależności (uczeń może się uczyć tego, czego chce)
8. zasada motywacji (działanie z wewnętrznych pobudek)

Nauczyciel pracujący z uczniem zdolnym powinien:

• dokumentować i kontrolować postępy ucznia
• dostosować lekcje do jego poziomu (ponadprogramowe prace)
• wprowadzać innowacje edukacyjne;
• motywować ucznia w przypadku poniesionych porażek;
• odpowiednio dobierać zadania;
• współpracować ze środowiskiem ucznia;
• udostępniać własne materiały pomocnicze;
• wskazywać literaturę;
• udostępniać regulaminy konkursów;
• powiadamiać o terminie konkursów;


Renata Kabała
Lidzbark Warmiński